INFORMACJE DLA OSÓB UCIEKAJĄCYCH PRZED WOJNĄ W UKRAINIE

PRAWA OBYWATELI UKRAINY, KTÓRZY PRZYBYLI DO POLSKI POCZĄWSZY OD 24 LUTEGO 2022 R. W ZWIĄZKU Z WOJNĄ

Dotyczy następujących kategorii osób:

Obywatele Ukrainy, którzy legalnie wjechali do Polski począwszy od 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi na Ukrainie oraz ich dzieci urodzone w Polsce (pod warunkiem, że nie są obywatelami Polski lub innego kraju UE).
Obywatele Ukrainy - posiadacze Karty Polaka, którzy wraz z członkami najbliższej rodziny opuścili Ukrainę w związku z działaniami wojennymi po 24 lutego 2022 r. i legalnie przybyli do Polski
Osoby niebędące obywatelami Ukrainy:

małżonek obywatela Ukrainy,
małoletnie dziecko obywatela Ukrainy,
małoletnie dziecko małżonka obywatela Ukrainy,
- pod warunkiem, że przybyli do Polski z Ukrainy w związku z działaniami wojskowymi i nie są obywatelami Polski lub innych krajów UE.

Wyżej wymienionym osobom przysługują następujące prawa:

Prawo do legalnego pobytu w Polsce na podstawie ochrony czasowej

Masz prawo do legalnego pobytu w Polsce na podstawie ochrony czasowej do 30 września 2025 r.

Prawo do legalnego pobytu w Polsce przysługuje również dzieciom urodzonym po Twoim wjeździe do Polski.

Zamiar korzystania z ochrony czasowej potwierdza się poprzez uzyskanie numeru PESEL.

2. Numer PESEL i profil zaufany

PESEL to polski numer identyfikacyjny. Numer PESEL można uzyskać, składając wniosek w najbliższym urzędzie gminy ze względu na miejsce zamieszkania. Jeśli planujesz zostać w Polsce na dłużej i uzyskać tu ochronę czasową, wniosek o nadanie numeru PESEL należy złożyć w urzędzie gminy niezwłocznie po przyjeździe.

PESEL to także numer identyfikacyjny podatnika. Jest on potrzebny do rozliczenia się z urzędem skarbowym. Numer PESEL przyda się również do rejestracji w systemie opieki zdrowotnej, zapisania dziecka do szkoły czy uzyskania świadczeń socjalnych. Jednocześnie nie można odmówić ci opieki medycznej lub zatrudnienia, jeśli nie posiadasz jeszcze numeru PESEL, ale masz dowód na to, że przybyłeś do Polski uciekając przed wojną.

Równocześnie z wnioskiem o nadanie numeru PESEL w urzędzie gminy otrzymasz dostęp do profilu zaufanego. Profil zaufany umożliwia bezpieczną komunikację z urzędami i załatwianie spraw urzędowych przez Internet, w tym złożenie wniosku o elektroniczne zezwolenie na przekroczenie granicy (Diia.pl). Do aktywacji profilu zaufanego niezbędny jest telefon komórkowy z polskim numerem operatora oraz adres e-mail.

Po złożeniu wniosku o nadanie numeru PESEL, dane logowania do profilu zaufanego zostaną automatycznie przesłane na adres e-mail lub przekazane w formie papierowej.

3. Prawo do złożenia wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy

Od 1 kwietnia 2023 r. masz prawo złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy w urzędzie wojewódzkim, ale tylko w celu wykonywania pracy, prowadzenia działalności gospodarczej lub pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji na okres uzależniony od indywidualnych okoliczności.

Ponadto od 1 lipca 2024 r. możliwe jest ubieganie się o zezwolenie na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zezwolenie na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną.

4. Prawo do podróżowania w strefie Schengen i przekraczania granicy UE, w tym z Ukrainą

Aby podróżować po strefie Schengen i przekraczać zewnętrzną granicę UE, w tym z Ukrainą, należy zainstalować aplikację mObywatel (Diia.pl). Do tego potrzebny będzie PESEL, profil zaufany i podpis elektroniczny - wszystko to można uzyskać w urzędzie gminy. W ten sposób wygenerujesz elektroniczny dowód osobisty, który uprawnia Cię do pobytu w Polsce w okresie ochrony czasowej, podróżowania po strefie Schengen przez 90 dni w każdym 180-dniowym okresie oraz przekraczania granic zewnętrznych UE, w tym przez kraje inne niż Polska. Dokument Diia.pl może zostać wydany osobom, które ukończyły 13 lat i posiadają profil zaufany.

5. Dostęp do rynku pracy w Polsce

Masz prawo do pracy w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi, nawet jeśli nie posiadasz ważnego paszportu i numeru PESEL - wystarczy dokument tożsamości.

Upewnij się, że oferowana praca jest legalna. Pracodawca ma obowiązek podpisać z Tobą umowę w języku dla Ciebie zrozumiałym i zgłosić Twoje zatrudnienie do Powiatowego Urzędu Pracy w ciągu 7 dni od rozpoczęcia pracy. Przeczytaj umowę przed rozpoczęciem nowej pracy i podpisz ją tylko wtedy, gdy zgadzasz się z jej warunkami. Zachowaj jeden egzemplarz umowy.

Jeśli pracodawca narusza Twoje prawa, skontaktuj się z Państwową Inspekcją Pracy:

(+48) 22 111 35 88, od poniedziałku do piątku w godzinach od 9.00 do 15.00 (język ukraiński), , dla cudzoziemców pracujących w województwach: mazowieckim, łódzkim, wielkopolskim, świętokrzyskim, lubelskim i lubuskim,

(+48) 89 333 17 41, od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-15.00 (język ukraiński), dla cudzoziemców pracujących w województwach warmińsko-mazurskim, podlaskim, kujawsko-pomorskim, pomorskim i zachodniopomorskim

(+48) 22 111 35 29, od poniedziałku do środy w godzinach od 16.00 do 20.00 (w języku ukraińskim), dla cudzoziemców pracujących w województwie podkarpackim, małopolskim, śląskim, opolskim i dolnośląskim.

6. Prawo do korzystania z pomocy urzędu pracy w znalezieniu pracy

Szukasz pracy? Możesz skorzystać z pomocy powiatowego urzędu pracy. Zarejestruj się jako osoba poszukująca pracy, a otrzymasz oferty pracy odpowiadające Twoim kwalifikacjom, a także informacje o bezpłatnych kursach zawodowych dla osób poszukujących pracy.

Więcej informacji można uzyskać pod numerem Zielonej Linii: 19524 lub 225784580 (od 8.00 do 16.00, od poniedziałku do piątku).

7. Prawo do prowadzenia działalności gospodarczej

Masz prawo zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą lub spółkę. Aby założyć jednoosobową działalność gospodarczą, należy uzyskać w urzędzie gminy numer PESEL oraz profil zaufany.

Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą podlega wpisowi do CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) w urzędzie gminy. Rejestracja w CEIDG jest bezpłatna.

Aby założyć spółkę, należy zarejestrować ją w KRS (Krajowy Rejestr Sądowy).

Jeśli potrzebujesz więcej informacji na temat rejestracji jako indywidualny przedsiębiorca w CEIDG, zadzwoń: 801 055 088 lub 22 765 67 32

Jeśli potrzebujesz więcej informacji na temat rejestracji spółki, wyślij wiadomość e-mail na adres: s24@gdansk.sa.gov.pl

8. Prawo do bezpłatnej opieki medycznej i pomocy psychologicznej

W razie potrzeby konsultacji z lekarzem lub psychologiem należy skontaktować się z najbliższą placówką opieki medycznej Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). W większości przypadków wymagana jest wcześniejsza wizyta. W tym celu należy skontaktować się z infolinią NFZ: 800 190 590, (+48) 22 125 66 00, tip@nfz.gov.pl (w języku ukraińskim i rosyjskim).

9. Prawo do korzystania z bezpłatnej nauki

W Polsce wszystkie dzieci mają nie tylko prawo, ale i obowiązek uczęszczania do szkoły. Jeśli masz dziecko w wieku szkolnym, musisz zapisać je do najbliższej szkoły. Aby dowiedzieć się, gdzie są wolne miejsca, skontaktuj się z urzędem gminy, w której mieszkasz. Dziecko może również kontynuować naukę online w ukraińskiej szkole.

Edukacja przedszkolna nie jest obowiązkowa, ale jeśli chcesz zapisać dziecko do przedszkola, możesz poszukać miejsca na własną rękę lub skontaktować się z urzędem gminy.

Infolinia edukacyjna: +48 22 100 13 00

10. Prawo do pomocy społecznej

Stało się coś złego? Znajdujesz się w trudnej sytuacji? Nie masz gdzie mieszkać lub nie masz pieniędzy na życie? Jesteś ofiarą przemocy lub masz problemy z dziećmi? Skontaktuj się z miejskim ośrodkiem pomocy społecznej w celu uzyskania indywidualnego wsparcia w zależności od Twojej sytuacji.

Jeśli posiadasz numer PESEL, jesteś uprawniony do otrzymywania comiesięcznego świadczenia wychowawczego w wysokości 800+, oddzielnie na każde dziecko. Wniosek można złożyć w oddziale ZUS najbliższym miejsca zamieszkania. Świadczenie można otrzymywać na dziecko do ukończenia przez nie 18. roku życia, jeśli pozostaje na Twoim utrzymaniu. W przypadku wyjazdu za granicę na okres dłuższy niż 30 dni, należy powiadomić o tym ZUS, po czym wypłata świadczenia zostanie zawieszona, ale może zostać wznowiona po powrocie.

Uwaga! Przyznanie i wypłata świadczenia wychowawczego (800+) oraz świadczenia Dobry Start będzie uzależniona od tego, czy dziecko spełnia odpowiednio obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny lub obowiązek nauki w przedszkolu lub szkole należącej do polskiego systemu oświaty; rozwiązanie to będzie obowiązywać od okresu świadczeniowego rozpoczynającego się 1 czerwca 2025 r. oraz roku szkolnego 2025/2026.

11. Pomoc z zakwaterowaniem

Przez pierwsze 120 dni pobytu w Polsce możesz liczyć na bezpłatne zakwaterowanie i wyżywienie w miejscach zbiorowego zakwaterowania dla osób przybywających z Ukrainy (akademikach, hostelach itp.). Jeśli jednak minęło już 120 dni od daty Twojego przyjazdu, możesz przebywać w takim ośrodku pod warunkiem, że będziesz posiadać numer PESEL oraz pokryjesz z góry 50% kosztów tej pomocy, nie więcej niż 40 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie.

Po upływie 180 dni od dnia Twojego pierwszego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzisz mógł przebywać w takim ośrodku, pod warunkiem, że pokryjesz z góry, 75 % kosztów tej pomocy, nie więcej niż 60 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie.

WYJĄTKI STANOWIĄ OSOBY, KTÓRE:

1) posiadają orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności umiarkowanym i znacznym lub orzeczenie równoważne, o którym mowa w art. 5 pkt 1–2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44);

2) ukończyli 60. rok życia w przypadku kobiet, i 65. rok życia w przypadku mężczyzn

3) są kobietami w ciąży lub osobami wychowującymi dziecko do 12 miesiąca życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;

4) samotnie sprawują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opiekę nad trojgiem i więcej dzieci, o ile przynajmniej jedno z dzieci nie ukończyło 14. roku życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;

5) są małoletnim w pieczy zastępczej lub są małoletnimi, na których nie jest pobierane świadczenie wychowawcze;

6) otrzymali zgodę właściwego miejscowo wojewody na zwolnienie z partycypacji w kosztach pomocy ze względu na swoją trudną sytuację życiową.,

Poniższa lista zawiera numery infolinii prowadzonych przez urzędy wojewódzkie, przeznaczonych dla osób poszukujących mieszkania:

WOJEWÓDZTWO	TELEFON INFOLINII	GODZINY PRACY
dolnośląskie	+48 516 132 114	Poniedziałek - Piątek 6:30 – 14:30
kujawsko-pomorskie	+48 525 872 777	Poniedziałek - Piątek 8:00 – 15:00
lubelskie	+48 605 111 233	24/7
lubuskie	+48 95 785 13 30	24/7
łódzkie	987 +48 42 664 14 10	24/7
małopolskie	+48 516 240 691	Poniedziałek - Piątek 7:30 – 15:30
mazowieckie	987	24/7
opolskie	+48 77 45 24 113 +48 883 337 631	Poniedziałek – Piątek 7:30 – 15:30
podkarpackie	800 100 990	Monday–Friday 7:30 – 15:30
Podlaskie	+48 85 74 39 347	Poniedziałek – 8:00 – 18:00 Wtorek – Piątek – 7:30 – 15:30
pomorskie	+48 539 016 238	10:00 – 18:00
śląskie	+48 32 20 77 101	24/7
świętokrzyskie	+48 41 342 11 81 +48 41 342 12 14	24/7
warmińsko-mazurskie	+48 797 829 617	24/7
wielkopolskie	987 +48 61 854 11 72	24/7 w godzinach pracy Biura
zachodniopomorskie	+48 784 602 745	24/7

Pomoc Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji

Infolinia

W przypadku pytań dotyczących praw i obowiązków w Polsce, dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej itp. można skontaktować się z naszą Infolinią pod numerem +48 22 490 44 20. Infolinia jest czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-17.00, połączenia są płatne zgodnie z taryfą operatora. Można również wysłać do nas wiadomość e-mail na adres migrantinfopl@iom.int.

Ważne informacje