Możliwość wykonywania pracy bez zezwolenia

KIEDY PRACODAWCA MOŻE ZATRUDNIĆ CUDZOZIEMCA BEZ ZEZWOLENIA NA PRACĘ

Pracodawca może zatrudnić cudzoziemca bez konieczności uzyskania dodatkowych dokumentów (w tym bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę), jeżeli cudzoziemiec:

• posiada status uchodźcy nadany w Polsce;
• udzielono mu ochrony uzupełniającej w Polsce;
• posiada zezwolenie na pobyt stały wydane przez władze RP;
• posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE wydane przez władze RP;
• posiada zgodę na pobyt ze względów humanitarnych;
• posiada zgodę na pobyt tolerowany w Polsce
• korzysta z ochrony czasowej w Polsce;
• posiada ważne zaświadczenie wydawane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców na wniosek cudzoziemca, który ubiega się  o ochronę międzynarodową;
• jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej/EOG/Konfederacji Szwajcarskiej lub towarzyszy na terytorium Polski jako jego członek rodziny;

Uwaga! W tym wypadku definicja członka rodziny jest inna niż definicja członka rodziny cudzoziemca ujęta w ustawie o cudzoziemcach. Szczegółowe informacje na ten temat są dostępne w zakładce POBYT W POLSCE CZŁONKÓW RODZINY OBYWATELA UE. Co ważne, chodzi o sam fakt towarzyszenia cudzoziemcowi w Polsce. Możliwość wykonywania pracy nie jest tutaj uwarunkowana uzyskaniem karty pobytu członka rodziny obywatela UE.

• jest osobą, o której mowa w art. 19 ust. 2-3  ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej o pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin;
• posiada zezwolenie na pobyt czasowy, o którym mowa w art 114 ust. 1 (tzw. jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę), art. 126 (zezwolenie na pobyt czasowy w przypadku pełnienia funkcji w zarządzie osoby prawnej), art. 127 (tzw. Niebieska Karta UE) lub art. 142 ust. 3 (zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej) ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;

Uwaga! W punkcie opisanym powyżej, zatrudnienie cudzoziemca możliwe jest tylko na warunkach wskazanych w danym zezwoleniu na pobyt czasowy. Oznacza to między innymi, że jeśli do pracodawcy zgłosił się cudzoziemiec, który posiada wydane już zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, pracodawca powinien poprosić cudzoziemca o przedłożenie decyzji. W decyzji określone są warunki wydania zezwolenia. Jeśli w zezwoleniu wskazany jest inny pracodawca, w takim wypadku zatrudnienie cudzoziemca będzie wymagało uzyskania dodatkowych dokumentów (np. zezwolenia na pracę). Jeśli natomiast zezwolenie zostało wydane w związku z wykonywaniem pracy, ale zamiast warunków zatrudnienia (w tym nazwy pracodawcy/stanowiska) wskazana jest podstawa zwolnienia cudzoziemca z konieczności posiadania zezwolenia na pracę, wówczas możliwe jest zatrudnienie cudzoziemca bez uzyskania dodatkowych dokumentów.

• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na warunkach określonych w art. 139n zawiadomienie o zamiarze korzystania przez cudzoziemca z mobilności krótkoterminowej ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca na warunkach określonych w art. 156b dopuszczalność mobilności krótkoterminowej naukowca ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z korzystaniem z mobilności studenta na warunkach określonych w art. 149b warunki dopuszczalności mobilności studenta na terytorium RP ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

CUDZOZIEMCY ZWOLNIENI Z OBOWIĄZKU POSIADANIA ZEZWOLENIA NA PRACĘ

Z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę zwolnieni są także między innymi cudzoziemcy:  

• posiadający zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w Polsce w związku z:

1. kształceniem się na studiach (na podst. art. 144 ustawy o cudzoziemcach);
2. innymi okolicznościami (art. 186 ust. 1 pkt 3, 4 lub 7 ustawy o cudzoziemcach);
3. łączeniem z rodziną ( art. 159 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach);
4. zawarciem związku małżeńskiego z obywatelem RP (art. 158 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach) – ważny jest przy tym fakt pozostawania w związku małżeńskim, co powinien weryfikować pracodawca przy zatrudnieniu i kontynuowaniu współpracy z cudzoziemcem;

Uwaga! W przypadku małżonka obywatela RP (inaczej niż w przypadku członków rodziny obywateli UE) wykonywanie pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę jest możliwe dopiero po wydaniu decyzji na pobyt czasowy ze względu na małżeństwo z obywatelem RP.

• posiadający ważną Kartę Polaka;
• uprawnieni do przebywania i wykonywania pracy na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależącego do Unii Europejskiej lub Konfederacji Szwajcarskiej i zatrudnieni przez pracodawcę mającego siedzibę na terytorium tego państwa oraz czasowo delegowany przez tego pracodawcę w celu świadczenia usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• w stosunku, do których umowy międzynarodowe lub odrębne dopuszczają wykonywanie pracy bez konieczności posiadania zezwolenia;
• prowadzący szkolenia, biorący udział w stażach zawodowych, pełniący funkcję doradczą, nadzorczą lub wymagającą szczególnych kwalifikacji i umiejętności w programach realizowanych w ramach działań Unii Europejskiej lub innych międzynarodowych programach pomocowych, także w oparciu o pożyczki zaciągnięte przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej;
• będący nauczycielami języków obcych, którzy wykonują pracę w przedszkolach, szkołach, placówkach, ośrodkach, zakładach kształcenia nauczycieli lub kolegiach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, lub w Ochotniczych Hufcach Pracy;
• będący członkami sił zbrojnych lub personelu cywilnego, którzy wykonują pracę w międzynarodowych strukturach wojskowych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub będący cudzoziemcami delegowanymi do wdrażania programów zbrojeniowych realizowanych na podstawie umów, których Rzeczpospolita Polska jest stroną;
• będący stałymi korespondentami zagranicznych środków masowego przekazu, którym została przyznana, na wniosek redaktora naczelnego zagranicznej redakcji lub agencji, akredytacja ministra właściwego do spraw zagranicznych, jednak tylko w zakresie zawodowej działalności dziennikarskiej wykonywanej na rzecz tej redakcji lub agencji;
• wykonujący indywidualnie lub w zespołach usługi artystyczne trwające do 30 dni w roku kalendarzowym;
• wygłaszający do 30 dni w roku kalendarzowym, okazjonalne wykłady, referaty lub prezentacje o szczególnej wartości naukowej lub artystycznej;
• wykonujący, do 30 dni w roku kalendarzowym, pracę dla podmiotu mającego siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z zawodami sportowymi;
• wykonujący pracę w związku z wydarzeniami sportowymi rangi międzynarodowej, skierowanymi przez odpowiednią międzynarodową organizację sportową;
• będący duchownymi, członkami zakonów lub innymi osobami, którzy wykonują pracę w związku z pełnioną funkcją religijną, w kościołach i związkach wyznaniowych oraz krajowych organizacjach międzykościelnych, których status uregulowany jest umową międzynarodową, przepisami o stosunku Państwa do kościoła lub innego związku wyznaniowego, lub które działają na podstawie wpisu do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, ich osobach prawnych lub jednostkach organizacyjnych, a także którzy wykonują pracę w ramach pełnienia funkcji religijnej w innych podmiotach, na podstawie skierowania przez właściwy organ kościoła lub innego związku wyznaniowego albo jego osoby prawnej;
• będący studentami studiów stacjonarnych odbywanych w Polsce lub uczestnikami stacjonarnych studiów doktoranckich odbywanych w Polsce;
• będący studentami, którzy wykonują pracę w ramach odbywania staży zawodowych, do których odbywania kierują organizacje będące członkami międzynarodowych zrzeszeń studentów;
• będący studentami, którzy wykonują pracę w ramach współpracy publicznych służb zatrudnienia i ich zagranicznych partnerów, jeżeli potrzeba powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy jest potwierdzona przez właściwy organ zatrudnienia;
• będący studentami szkół wyższych lub uczniami szkół zawodowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej lub państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej lub Konfederacji Szwajcarskiej, którzy wykonują pracę w ramach praktyk zawodowych przewidzianych regulaminem studiów lub programem nauczania, pod warunkiem uzyskania skierowania na taką praktykę ze szkoły wyższej lub zawodowej;
• uczestniczący w programach wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programach pomocy humanitarnej lub rozwojowej lub programach wakacyjnej pracy studentów, zorganizowanych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy;
• będący absolwentami polskich szkół ponadgimnazjalnych, stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich na polskich uczelniach, w instytutach naukowych Polskiej Akademii Nauk lub instytutach badawczych działających na podstawie przepisów o instytutach badawczych;
• wykonujący pracę jako pracownicy naukowi w podmiotach, o których mowa w przepisach o instytutach badawczych;
• delegowani na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez pracodawcę zagranicznego, jeżeli zachowują oni miejsce stałego pobytu za granicą, na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, w celu:
• wykonywania prac montażowych, konserwacyjnych lub naprawy, dostarczonych kompletnych technologicznie urządzeń, konstrukcji, maszyn lub innego sprzętu, jeżeli pracodawca zagraniczny jest ich producentem,
• dokonania odbioru zamówionych urządzeń, maszyn, innego sprzętu lub części, wykonanych przez przedsiębiorcę polskiego,
• przeszkolenia pracowników pracodawcy polskiego będącego odbiorcą urządzeń, konstrukcji, maszyn lub innego sprzętu, o których mowa w lit. a, w zakresie jego obsługi lub użytkowania,
• montażu i demontażu stoisk targowych, jak i opieki nad nimi, jeżeli wystawcą jest pracodawca zagraniczny, który deleguje ich w tym celu;
• wykonujący pracę na rzecz posłów do Parlamentu Europejskiego w związku z pełnioną funkcją;
• posiadających ważną wizę wydaną w celu przyjazdu ze względów humanitarnych (wiza humanitarna), z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe;
• posiadających ważną wizę z adnotacją "Poland. Business Harbour
• uprawnieni na zasadach określonych w aktach prawnych wydanych przez organy powołane na mocy Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r., (Dz. Urz. WE L 217 z 29.12.1964, str. 3687; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 11, t. 11, str. 10)

Uwaga! Powyższa lista nie wyczerpuje wszystkich przypadków, w których cudzoziemcy mogą wykonywać pracę bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. W razie wątpliwości rekomendujemy kontakt z prowadzoną przez nas infolinią lub analizę przypisów Ustawy o promocji zatrudniania i instytucjach rynku pracy oraz Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę.

OBYWATELE ARMENII, BIAŁORUSI, GRUZJI, MOŁDOWY I UKRAINY

Obywatele tych państwa są zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, niezależnie od liczby podmiotów powierzających im wykonywanie pracy, na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej, jeżeli przed podjęciem przez cudzoziemca pracy powiatowy urząd pracy, zarejestrował oświadczenie tego podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.

Szczegółowe informacje dotyczące oświadczeń dostępne są w zakładce OŚWIADCZENIE O POWIERZENIU WYKONYWANIA PRACY CUDZOZIEMCOWI.