Zezwolenie na pobyt stały

Decyzja w sprawie wydania zezwolenia na pobyt stały jest wydawana na czas nieoznaczony. Sama karta pobytu jest ważna przez 10 lat, co oznacza, że co 10 lat należy kartę wymienić w ramach procedury wymiany karty. Nie ma natomiast potrzeby ponownego składania wniosku o wydanie zezwolenia i przechodzenia przez proces jego uzyskania.

Zezwolenie to uprawnia do wykonywania pracy w Polsce bez konieczności uzyskania dodatkowych dokumentów. Zezwolenie na pobyt stały wydane w Polsce nie uprawnia do podjęcia pracy w innym kraju, niż Polska.

Zezwolenie na pobyt stały (karta stałego pobytu) uprawnia do podróżowania do innych krajów strefy Schengen. Pobyt cudzoziemca na tej podstawie nie może jednak przekraczać 90 dni w okresie 180 dni. Jeśli cudzoziemiec zamierza przebywać w danym kraju dłużej niż pozwala na to wskazany limit, powinien on zalegalizować swój pobyt w oparciu o przepisy obowiązujące w danym państwie. 

OKOLICZNOŚCI UDZIELENIA ZEZWOLENIA NA POBYT STAŁY

Zezwolenie na pobyt stały może otrzymać cudzoziemiec, który:

1. Jest dzieckiem cudzoziemca, który ma w Polsce zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE i jest pod jego opieką rodzicielską, i który:
   a) urodził się  już po tym, jak jego rodzic otrzymał w Polsce zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE albo
   b) urodził się w okresie ważności zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego temu cudzoziemcowi lub okresie pobytu tego cudzoziemca na terytorium Polski na podstawie zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany albo w związku z nadaniem mu statusu uchodźcy lub udzieleniem ochrony uzupełniającej;
2. Jest dzieckiem obywatela polskiego i pozostaje pod jego opieką rodzicielską;
3. Jest osobą polskiego pochodzenia i zamierza osiedlić się w Polsce na stałe;
4. Pozostaje w uznawanym przez prawo polskie związku małżeńskim zawartym z obywatelem Polski przez co najmniej 3 lata przed złożeniem wniosku o zezwolenie na pobyt stały i bezpośrednio przed złożeniem  tego wniosku mieszkał w Polsce nieprzerwanie co najmniej 2 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy wydanego na podstawie małżeństwa z obywatelem Polski lub na podstawie uzyskania statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych;
5. Jest ofiarą handlu ludźmi i:
   a) mieszkał w Polsce bezpośrednio przed złożeniem wniosku przez okres nie krótszy niż 1 rok na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy wydawanego cudzoziemcom będącym ofiarami handlu ludźmi oraz
   b) współpracował z organami ścigania w postępowania karnym;
   c) ma uzasadnione obawy przed powrotem do państwa pochodzenia, potwierdzone przez prokuratora prowadzącego postępowania w sprawie;
6. Bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały mieszkał w Polsce nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż 5 lat na podstawie statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych;
7. Bezpośrednio przed złożeniem wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały mieszkał w Polsce nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż 10 lat na podstawie zgody na pobyt tolerowany udzielonej w przypadku:
   a) jeżeli zobowiązanie do powrotu cudzoziemca może nastąpić jedynie do państwa, w którym: 
   - zagrożone byłoby prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego lub
   - cudzoziemiec mógłby zostać poddany torturom albo nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu lub
   - cudzoziemiec mógłby być zmuszony do pracy lub
   - cudzoziemiec mógłby być pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej
   b) zobowiązanie do powrotu cudzoziemca może nastąpić jedynie do państwa, do którego wydanie go jest niedopuszczalne na podstawie orzeczenia sądu albo z uwagi na rozstrzygnięcie Ministra Sprawiedliwości o  odmowie wydania cudzoziemca;
8. Posiada ważną Kartę Polaka i zamierza osiedlić się w Polsce na stałe lub
9. Udzielono mu w Polsce azylu
10. Posiada źródło stabilnego i regularnego dochodu i bezpośrednio przed złożeniem wniosku przebywał w Polsce nieprzerwanie co najmniej 4 lata na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z wykonywaniem pracy w zawodzie pożądanym dla polskiej gospodarki (lista zawodów zostanie wskazana w oddzielnym rozporządzeniu).  

 

PROCEDURA I DOKUMENTY

Procedura uzyskania zezwolenie na pobyt stały, toczy się w urzędzie wojewódzkim właściwym ze względu na miejsce pobytu cudzoziemca.

Wniosek musi zostać złożony przez cudzoziemca przebywającego w Polsce legalnie tj. nie później niż w ostatnim dniu legalnego pobytu (np. w ostatnim dniu ważności posiadanej karty pobytu czasowego lub wizy).

Podstawowy zestaw dokumentów niezbędny do złożenia kompletnego wniosku o zezwolenie na pobyt stały:

1. 2 egzemplarze wypełnionego w języku polskim wniosku o wydanie zezwolenie na pobyt stały (wniosek jest dostępny tutaj: https://www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/zezwolenie-na-pobyt-staly-dokumenty);
2. Oryginał paszportu zagranicznego (do wglądu) wraz z dwoma kserokopiami wszystkich zapisanych jego stron zawierających pieczątki, adnotacje i wpisy;

Uwaga! Oryginał paszportu należy okazać przy składaniu wniosku. Paszport zostanie zwrócony podczas tej samej wizyty, nie jest on przechowywany w Urzędzie na żadnym etapie trwania procedury.

3. 4 aktualne fotografie zgodne z wymaganiami;
4. Dokumenty niezbędne do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt stały;
5. Dowód opłacenia opłaty skarbowej.

Dodatkowo do wniosku należy dołączyć:

1. W przypadku nieletniego będącego dzieckiem cudzoziemca, posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE w Polsce, pozostającego pod jego władzą rodzicielską i urodzonego po udzieleniu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE:
   - odpis aktu urodzenia;
   - kopię decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub karty pobytu przedstawiciela ustawowego;
2. W przypadku dziecka obywatela polskiego pozostającego pod jego władzą rodzicielską:
   - odpis aktu urodzenia;
   - kopię dowodu osobistego przedstawiciela ustawowego;
3. W przypadku posiadania polskiego pochodzenia:
   - oryginały dokumentów potwierdzających posiadanie polskiego pochodzenia przez jednego z rodziców, dziadków lub dwojga pradziadków;
   - dokumenty potwierdzające pokrewieństwo z osobą posiadającą polskie pochodzenie (w przypadku przedkładania do akt sprawy kserokopii dokumentów potwierdzających posiadanie polskiego pochodzenia ww. dokumenty powinny być opatrzone klauzulą apostille);
4. W przypadku pozostawania w związku małżeńskim z obywatelem polskim:
   - aktualny odpis aktu małżeństwa (wystawiony nie wcześniej niż 3 miesiące przed złożeniem wniosku);
   - kserokopię dowodu osobistego małżonka;
   - w przypadku posiadania wspólnych dzieci – odpisy aktów urodzenia;
   - zaświadczenie o wywiązywaniu się z zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa;
5. W przypadku bycia ofiarą handlu ludźmi:
   - dokumenty potwierdzające współpracę z organami ścigania w postępowaniu karnym w sprawie o przestępstwo handlu ludźmi oraz uzasadnione obawy przed powrotem do państwa pochodzenia, potwierdzone przez prokuratora prowadzącego postępowanie karne;
6. W przypadku przebywania bezpośrednio przed złożeniem wniosku nieprzerwanie w Polsce przez okres nie krótszy niż 5 lat na podstawie statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej lub zgody na pobyt ze względów humanitarnych:
   - dokumenty potwierdzające wymagany pięcioletni, nieprzerwany pobyt w Polsce;
7. W przypadku przebywania bezpośrednio przed złożeniem wniosku nieprzerwanie w Polsce przez okres nie krótszy niż 10 lat na podstawie zgody na pobyt tolerowany:
   - dokumenty potwierdzające wymagany dziesięcioletni, nieprzerwany pobyt w Polsce;
8. W przypadku gdy posiadania ważnej Karty Polaka:
   - kserokopia ważnej Karty Polaka wraz z oryginałem do wglądu;

Uwaga! Kartę Polaka należy zwrócić wojewodzie właściwemu ze względu na miejsce pobytu, nie później niż w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja o uzyskaniu zezwolenia na pobyt stały stała się ostateczna. Więcej informacji na ten temat znajduje się w zakładce KARTA POLAKA.

9. W przypadku udzielenia azylu w Polsce:
   - dokument potwierdzający udzielenie azylu.

Uwaga! Powyższa lista nie może być traktowana jako kompletna. Zestaw dokumentów niezbędnych do uzyskania zezwolenia na pobyt stały może różnić się ze względu na sytuację cudzoziemca i urząd, w którym cudzoziemiec ubiega się o to zezwolenie.

Od cudzoziemca ubiegającego się o udzielenie zezwolenia na pobyt stały pobiera się odciski linii papilarnych do celów zamieszczenia ich w karcie pobytu.

Uwaga! Wojewoda umieszcza w dokumencie podróży cudzoziemca odcisk stempla potwierdzającego złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt stały w terminie (i bez braków formalnych). Pobyt w Polsce na podstawie stempla jest uznawany aa legalny (nawet w przypadku, gdy wygaśnie ważność wizy czy poprzedniej karty pobytu) do dnia wydania decyzji w sprawie udzielenia zezwolenia, a w przypadku odwołania się od decyzji negatywnej, do momentu, w którym decyzja II instancji stanie się ostateczna.

Stempel (jeśli jest jedyną podstawą pobytu na terytorium Polski) w paszporcie nie uprawnia do podróżowania do innych krajów strefy Schengen. Mając stempel, który potwierdza legalność pobytu, cudzoziemiec może wyjechać do kraju pochodzenia, natomiast nie będzie mógł na jego podstawie wrócić do Polski/przekroczyć granicy strefy Schengen (aby wjechać z powrotem do Polski należy uzyskać wizę - w przypadku obywateli państw, które nie są objęte ruchem bezwizowym).

DŁUGOŚĆ OBOWIĄZYWANIA ZEZWOLENIA NA POBYT STAŁY

Zezwolenie na pobyt stały  jest ważne bezterminowo, jednakże istnieje konieczność wymiany karty pobytu co 10 lat. Wniosek o wydanie kolejnej karty pobytu należy złożyć co najmniej na 30 dni przed upływem okresu ważności karty pobytu.

DŁUGOŚĆ PROCEDURY

Czas oczekiwania na wydanie decyzji zależy od indywidualnych okoliczności sprawy.

Zgodnie z przepisami, decyzję w sprawie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały wydaje się w terminie 6 miesięcy.

Jeśli urząd wojewódzki nie załatwi sprawy w terminie, powinien powiadomić o tym fakcie cudzoziemca, wyjaśniając przyczyny opóźnienia i wskazując nowy termin załatwienia sprawy.

PROCEDURA ODWOŁAWCZA

Cudzoziemiec niezadowolony z decyzji wojewody może odwołać się do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w Warszawie, za pośrednictwem wojewody, który wydał decyzję. Pisemne odwołania należy składać w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji. W postępowaniu odwoławczym sprawa powinna zostać załatwiona w przeciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania. Od decyzji Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców, cudzoziemiec może złożyć skargę do sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.

Ważne: złożenie skargi do sądu administracyjnego nie legalizuje pobytu. Oznacza to, że cudzoziemiec, jeśli nie posiada innego, ważnego dokumentu upoważniającego go do pobytu w Polsce, musi w takim przypadku wyjechać z Polski.

OPŁATA

Opłata skarbowa (należy ją dołączyć do wniosku w momencie składania aplikacji) za wydanie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE wynosi 640 złotych. Opłata ta jest zwracana na wniosek cudzoziemca w przypadku wydania decyzji negatywnej (umorzenia postępowania lub pozostawienia wniosku bez rozpoznania). W przypadku otrzymania pozytywnej decyzji, cudzoziemiec musi zapłacić dodatkowo 100 złotych za wydanie karty pobytu.

Posiadacze Karty Polaka, składający wniosek o udzielenie pobytu stałego w związku z zamiarem osiedlenia się na terytorium Polski na stałe, są zwolnieni z opłaty w wysokości 640 zł za wydanie zezwolenia.

Opłaty można dokonać w kasie urzędu wojewódzkiego, w którym toczy się procedura lub przelać ją na konto właściwego urzędu. Informacje o numerze konta można uzyskać bezpośrednio w urzędzie lub na stronie www.gov.pl (po wybraniu urzędu wojewódzkiego, w którym zostanie złożony wniosek).

ODMOWA WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA

Cudzoziemiec nie otrzyma zezwolenia na pobyt stały w Polsce, jeśli:

1. Przebywa w Polsce:
   - bez dokumentów uprawniających go do pobytu (tj. niezgodnie z przepisami);
   - na podstawie wizy Schengen upoważniającej do wjazdu i pobytu w Polsce, która była wydana ze względów humanitarnych;
   - na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu w Polsce (pewne wyjątki w tym zakresie stosują się do osób mających polskie pochodzenie i ubiegające się o kartę z tego tytułu);
   - na podstawie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub
2. Jest zatrzymany lub przebywa w strzeżonym ośrodku lub w areszcie dla cudzoziemców lub obowiązuje go zakazu opuszczania kraju,
3. Odbywa karę pozbawienia wolności lub jest tymczasowo aresztowany,
4. Został zobowiązany do powrotu i nie upłynął jeszcze termin dobrowolnego powrotu określony w decyzji w tej sprawie, także w przypadku przedłużenia tego terminu,
5. Ma obowiązek opuścić Polskę;
6. Przebywa poza Polską;
7. Nie złożył odcisków linii papilarnych w celu wydania karty pobytu.

ODMOWA UDZIELENIA ZEZWOLENIA

Cudzoziemiec otrzyma decyzję negatywną w sprawie o udzielenie mu zezwolenia na pobyt stały, jeżeli:

1. Nie spełnia wymogów do udzielenia zezwolenia na pobyt stały,
2. Obowiązuje go wpis danych do wykazu cudzoziemców, których pobyt w Polsce jest niepożądany;
3. Jego dane znajdują się w Informacyjnym Systemie Schengen do celów odmowy wjazdu;
4. Wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;
5. Wymaga tego interes Polski;
6. Podstawą ubiegania się o zezwolenie na pobyt stały jest zawarcie przez cudzoziemca związku małżeńskiego z obywatelem Polski, a związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów prawa;
7. W postępowaniu w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt stały cudzoziemiec złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje lub zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo podrobił dokument w celu użycia go jako autentycznego;
8. Zalega w opłacaniu podatków, z wyjątkiem wypadków, gdy uzyskał on przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji;
9. Nie zwrócił kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, które zostały pokryte z budżetu państwa.

COFNIĘCIE ZEZWOLENIA NA POBYT STAŁY

Zezwolenie na pobyt stały może zostać także odebrane, czyli cofnięte. Dzieje się tak w następujących przypadkach:

1. Wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;
2. Wymaga tego interes Polski;
3. Wniosek o udzielenie tego zezwolenia lub dołączone do niego dokumenty zawierały nieprawdziwe dane osobowe, nieprawdziwe dokumenty lub dokumenty poświadczające fałszywe informacje;
4. Przy ubieganiu się o zezwolenie na pobyt stały cudzoziemiec zeznał nieprawdę lub zataił prawdę albo podrobił dokument w celu użycia go, jako autentycznego;
5. Gdy cudzoziemiec został skazany prawomocnym wyrokiem w Polsce za przestępstwo umyślne na karę co najmniej 3 lat pozbawienia wolności;
6. Opuścił Polskę na okres przekraczający 6 lat.

Uwaga! Jeżeli podstawą do wydania zezwolenia na pobyt stały był fakt pozostawania w związku małżeńskim z obywatelem Polski, zezwolenie można cofnąć, jeżeli cudzoziemiec rozwiódł się w ciągu 2 lat od dnia, w którym udzielono mu zezwolenia na pobyt stały.

Uwaga! Zezwolenie na pobyt stały wygasa z mocy prawa w momencie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE albo nabycia przez cudzoziemca obywatelstwa polskiego.

Podstawa prawna

Ustawa o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r. (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 35).

NIEPRZERWANY POBYT, KTÓRY STANOWI PODSTAWĘ DO UDZIELENIA CUDZOZIEMCOWI ZEZWOLENIA NA POBYT STAŁY

Pobyt cudzoziemca, który stanowi podstawę do udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt stały uważa się za nieprzerwany, gdy żadna z przerw w nim nie była dłuższa niż 6 miesięcy i wszystkie przerwy nie przekroczyły łącznie 10 miesięcy, chyba że przerwa była spowodowana:

1. Wykonywaniem obowiązków zawodowych lub pracy poza Polską na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się w Polsce;
2. Towarzyszeniem cudzoziemcowi, o którym mowa w punkcie powyżej przez jego małżonka lub małoletnie dziecko,
3. Szczególną sytuacją osobistą wymagającą obecności cudzoziemca poza Polską, jeżeli nieobecność w Polsce trwała dłużej niż 6 miesięcy,
4. Wyjazdem poza Polskę w celu odbycia praktyk lub uczestnictwa w zajęciach, przewidzianych w roku studiów w polskiej uczelni.

W przypadku, jeżeli cudzoziemiec ubiega się o pobyt stały na podstawie statusu uchodźcy lub na podstawie zgody na pobyt tolerowany do nieprzerwanego pobytu wlicza się okres pobytu cudzoziemca w Polsce w toku postępowania w sprawie nadania mu ochrony międzynarodowej, nawet jeżeli przebywał on w tym okresie w strzeżonym ośrodku lub areszcie dla cudzoziemców.