Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu

ZOBOWIĄZANIE CUDZOZIEMCA DO POWROTU

Cudzoziemiec ma obowiązek opuścić Polskę przed upływem okresu pobytu, do którego jest uprawniony na podstawie wizy Schengen lub wizy krajowej oraz przed upływem okresu ważności tej wizy.

Cudzoziemiec ma obowiązek opuścić Polskę przed upływem terminu ważności zezwolenia na pobyt czasowy.

Cudzoziemiec ma obowiązek opuścić Polskę w terminie do 30 dni od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja (lub w przypadku wydania decyzji przez organ II instancji – od dnia w którym została doręczona decyzja):

• o odmowie przedłużenia mu wizy Schengen lub krajowej, udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia a pobyt rezydenta długoterminowego UE lub decyzja o umorzeniu postępowania w tych sprawach lub cofnięciu cudzoziemcowi posiadanego już zezwolenia;
• o odmowie nadania mu statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony uzupełniającej, o uznaniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny, o umorzeniu postępowania w sprawie udzielenia mu ochrony międzynarodowej lub decyzja o pozbawieniu go statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej lub
• o cofnięciu zgody na pobyt ze względów humanitarnych.

Cudzoziemiec ma obowiązek opuścić Polskę w terminie do 7 dni od dnia, w którym ustały przyczyny nieprzekazania go do państwa trzeciego ze względu na jego stan zdrowia.

Cudzoziemiec, przebywający w Polsce w ramach ruchu bezwizowego ma obowiązek opuścić Polskę przed upływem terminu przewidzianego w umowie międzynarodowej, podpisanej między krajem pochodzenia cudzoziemca a Polską o zniesieniu obowiązku wizowego.

KOMU MOŻE ZOSTAĆ WYDANE ZOBOWIĄZANIE CUDZOZIEMCA DO POWROTU?

Zobowiązanie cudzoziemca do powrotu może zostać wydane w stosunku do cudzoziemca, który:

1. Przebywa lub przebywał w Polsce bez ważnej wizy lub innego ważnego dokumentu uprawniającego go do wjazdu i pobytu w Polsce, jeżeli wiza lub inny dokument są lub były wymagane;
2. Nie opuścił Polski po wykorzystaniu dopuszczalnego okresu pobytu na terytorium (wszystkich lub niektórych) państw obszaru Schengen, do którego był uprawniony bez konieczności posiadania wizy, w dowolnym okresie 180 dni chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej;
3. Nie opuścił Polski po wykorzystaniu dopuszczalnego okresu pobytu wskazanego w wizie Schengen w dowolnym okresie 180 dni, lub po wykorzystaniu dopuszczalnego okresu pobytu na podstawie wizy krajowej;
4. Wykonuje lub wykonywał pracę bez wymaganego zezwolenia na pracę lub zarejestrowanego oświadczenia pracodawcy o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, lub został ukarany karą grzywny za nielegalne wykonywanie pracy;
5. Podjął działalność gospodarczą niezgodnie z polskim prawem lub
6. Nie posiada środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu w Polsce, podróży powrotnej do państwa pochodzenia lub zamieszkania albo tranzytu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd, i nie wskazał wiarygodnych źródeł uzyskania takich środków finansowych;
7. Dane cudzoziemca są wpisane do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Polski jest niepożądany;
8. Dane cudzoziemca są wpisane do Systemu Informacyjnego Schengen do celów odmowy wjazdu jeśli przebywa w Polsce w ramach ruchu bezwizowego lub na podstawie wizy Schengen (nie dotyczy to sytuacji, gdy postawą pobytu jest wiza Schengen upoważniająca tylko do wjazdu i pobytu na terytorium Polski);
9. Ze względów obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub ze względu na interes Polski nie może przebywać w Polsce;
10. Przekroczył lub usiłował przekroczyć granicę niezgodnie z prawem i nie został zatrzymany niezwłocznie po przekroczeniu granicy wbrew przepisom prawa stanowiącej granicę zewnętrzną strefy Schengen;
11. Został skazany prawomocnym wyrokiem w Polsce na karę pozbawienia wolności podlegającej wykonaniu i istnieją podstawy do przeprowadzenia postępowania w sprawie przekazania go za granicę w celu wykonania orzeczonej wobec niego kary;
12. Przebywa poza strefą przygraniczną, w której zgodnie z zezwoleniem na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego może przebywać, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej,;
13. Przebywa w Polsce po upływie okresu pobytu, do którego był uprawniony na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej,;
14. Dalszy pobyt cudzoziemca w Polsce będzie stanowił zagrożenie dla zdrowia publicznego, co zostało potwierdzone badaniem lekarskim lub dla stosunków międzynarodowych innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
15. Cel i warunki pobytu cudzoziemca w Polsce są niezgodne z deklarowanymi, chyba że przepisy prawa dopuszczają ich zmianę;
16. Została wydana decyzja o odmowie nadania statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony uzupełniającej, o uznaniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny, o umorzeniu postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej lub decyzja o pozbawieniu go statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej i cudzoziemiec nie opuścił terytorium Polski we wskazanym  terminie albo przebywa w strzeżonym ośrodku albo w areszcie dla cudzoziemców.

 

KIEDY POSTĘPOWANIE W SPRAWIE ZOBOWIĄZANIA CUDZOZIEMCA DO POWROTU NIE ZOSTANIE WSZCZĘTE?

Postępowanie w sprawie zobowiązania cudzoziemca do powrotu nie zostanie wszczęte jeżeli:

1. Cudzoziemiec posiada status uchodźcy lub korzysta z ochrony uzupełniającej;
2. Cudzoziemcowi udzielono zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany;
3. Cudzoziemcowi udzielono zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na to, iż jego pobyt w Polsce jest niezbędny z uwagi na konieczność poszanowania życia rodzinnego w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności;
4. Cudzoziemcowi udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, ze względu na to, że jego wyjazd z Polski naruszałby prawa dziecka, określone w Konwencji o prawach dziecka;
5. Cudzoziemiec jest małżonkiem obywatela polskiego lub cudzoziemca, posiadającego zezwolenie na pobyt stały lub zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE (pod warunkiem, że pobyt cudzoziemca nie zagraża obronności lub bezpieczeństwu państwa lub ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego), chyba że celem zawarcia małżeństwa było obejście przepisów prawa;
6. Cudzoziemiec przebywa w Polsce na podstawie wizy Schengen, która była wydana w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe;
7. Cudzoziemiec przebywa w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, wydanego ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu w Polsce,
8. Cudzoziemiec przebywa w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy wydawanego cudzoziemcom będącym ofiarami handlu ludźmi;
9. Cudzoziemcowi udzielono zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE w Polsce;
10. Cudzoziemiec posiada zezwolenie pobytowe, udzielone przez inne państwo obszaru Schengen (pod warunkiem, że pobyt cudzoziemca nie zagraża obronności lub bezpieczeństwu państwa lub ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego), chyba że cudzoziemiec nie wyjechał do tego państwa po pouczeniu go o obowiązku niezwłocznego wyjazdu z Polski;
11. Cudzoziemiec jest czasowo oddelegowany w celu świadczenia usług w Polsce przez pracodawcę mającego siedzibę w innym państwie UE, państwie członkowskim EFTA, oraz jeżeli cudzoziemiec ma prawo do pobytu i podjęcia pracy w tym państwie, jeżeli decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu miałaby zostać wydana z uwagi na przebywanie w Polsce bez ważnej wizy lub karty pobytu;
12. Cudzoziemiec może być niezwłocznie przekazany do państwa trzeciego na podstawie umowy międzynarodowej o przekazywaniu i przyjmowaniu osób po uprzednim zatrzymaniu go w związku z przekroczeniem granicy wbrew przepisom prawa;
13. Cudzoziemiec może być niezwłocznie doprowadzony do granicy, jeżeli został zatrzymany w strefie nadgranicznej bezpośrednio po nieumyślnym przekroczeniu granicy wbrew przepisom prawa;
14. Cudzoziemiec przebywa w Polsce na podstawie zaświadczenia, potwierdzającego istnienie domniemania, że cudzoziemiec jest ofiarą handlu ludźmi;
15. Cudzoziemiec może zostać przekazany do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej na podstawie przepisów dotyczących ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca;
16. Cudzoziemiec jest przekazywany do państwa trzeciego na wniosek organów tego państwa o wydanie osoby ściganej, w celu przeprowadzenia przeciw niemu na terytorium tego państwa postępowania karnego lub wykonania orzeczonej kary albo środka zabezpieczającego lub
17. Cudzoziemiec jest przekazywany do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej jako osoba ścigana europejskim nakazem aresztowania.

JAKI JEST TERMIN REALIZACJI ZOBOWIĄZANIA DO POWROTU?

W decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu określa się termin dobrowolnego wyjazdu, który wynosi od 8 do 30 dni, liczonych od dnia doręczenia decyzji. Decyzję tę odnotowuje się w paszporcie cudzoziemca. Organ, który wydał decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu informuje pisemnie cudzoziemca w języku dla niego zrozumiałym o podstawie prawnej wydania decyzji, oraz poucza go, czy i w jakim trybie służy mu odwołanie od tej decyzji.

Termin dobrowolnego wyjazdu nie jest wskazywany w przypadku, gdy istnieje prawdopodobieństwo ucieczki cudzoziemca lub wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Decyzja ta podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Uwaga! Organem, do którego można się odwołać od decyzji wydanej przez komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej w sprawach o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, przedłużenia terminu dobrowolnego wyjazdu oraz cofnięcia zakazu, jest Komendant Główny Straży Granicznej

SKARGA DO SĄDU

Cudzoziemiec, który otrzymał decyzję o zobowiązaniu do powrotu, może złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego na decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu Jednak że art. 331 Ustawy o cudzoziemcach został uchylony, co oznacza, że złożenie skargi do sądu nie gwarantuje wydłużenia terminu dobrowolnego wyjazdu. Cudzoziemiec może być deportowany z Polski jeszcze przed rozpatrzeniem przez sąd jego wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji.

Uwaga! W dniu, w którym decyzja o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu stanie się ostateczna, z mocy prawa następuje unieważnienie wizy krajowej, wygaśnięcie zezwolenia na pobyt czasowy oraz zezwolenia na pracę.

ZAKAZ PONOWNEGO WJAZDU DO POLSKI

W decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu określa się zakaz ponownego wjazdu do Polski. Zakaz ten wydaje się cudzoziemcowi od 6 miesięcy do  10 lat.

Zakaz ponownego wjazdu wydaje się na następujące okresy:

1. Od 6 miesięcy do 3 lat – w przypadkach, jeżeli cudzoziemiec:
   a) przebywa lub przebywał w Polsce bez ważnej wizy lub innego ważnego dokumentu uprawniającego go do wjazdu i pobytu w Polsce, jeżeli wiza lub inny dokument są lub były wymagane,
   b) nie opuścił Polski po wykorzystaniu dopuszczalnego okresu pobytu na terytorium (wszystkich lub niektórych) państw obszaru Schengen, do którego był uprawniony bez konieczności posiadania wizy, w dowolnym  okresie 180 dni chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej;
   c) nie opuścił Polski po wykorzystaniu dopuszczalnego okresu pobytu wskazanego w wizie Schengen w dowolnym okresie 180 dni, lub po wykorzystaniu dopuszczalnego okresu pobytu na podstawie wizy krajowej;
   d) nie posiada środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu w Polsce, podróży powrotnej do państwa pochodzenia lub zamieszkania albo tranzytu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do państwa trzeciego, które udzieli pozwolenia na wjazd, i nie wskazał wiarygodnych źródeł uzyskania takich środków finansowych;
   e) obowiązuje wpis danych cudzoziemca do wykazu cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany
   f) dane cudzoziemca znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen do celów odmowy wjazdu i pobytu, jeżeli cudzoziemiec przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach ruchu bezwizowego lub na podstawie wizy Schengen, z wyłączeniem wizy upoważniającej tylko do wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i pobytu na tym terytorium
   g) przekroczył lub usiłował przekroczyć granicę wbrew przepisom prawa i nie został zatrzymany niezwłocznie po przekroczeniu granicy wbrew przepisom prawa stanowiącej granicę zewnętrzną strefy Schengen
   h) przebywa poza strefą przygraniczną, w której zgodnie z zezwoleniem na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego może przebywać, , chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej;
   i) przebywa w Polsce po upływie okresu pobytu, do którego był uprawniony na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej
   j) cel i warunki pobytu cudzoziemca w Polsce są niezgodne z deklarowanymi, chyba że przepisy prawa dopuszczają ich zmianę;
   k) została wydana decyzja o odmowie nadania statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony uzupełniającej, o uznaniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej za niedopuszczalny, o umorzeniu postępowania w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej  lub decyzja o pozbawieniu go statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej i cudzoziemiec nie opuścił  Polski w wskazanym terminie albo przebywa w strzeżonym ośrodku albo w areszcie dla cudzoziemców.
2. Od 1 roku do 3 lat – w przypadku, jeżeli cudzoziemiec:
   a) wykonuje lub wykonywał pracę bez wymaganego zezwolenia na pracę lub zarejestrowanego oświadczenia pracodawcy o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi lub został ukarany karą grzywny za nielegalne wykonywanie pracy, lub
   b) podjął działalność gospodarczą niezgodnie z polskim prawem.
3. Od 3 lat do 5 lat, w przypadku, jeżeli cudzoziemiec:
   a) został skazany prawomocnym wyrokiem w Polsce na karę pozbawienia wolności podlegającej wykonaniu i istnieją podstawy do przeprowadzenia postępowania w sprawie przekazania go za granicę w celu wykonania orzeczonej wobec niego kary;
   b) dalszy pobyt cudzoziemca w Polsce będzie stanowił zagrożenie dla zdrowia publicznego, co zostało potwierdzone badaniem lekarskim, lub dla stosunków międzynarodowych innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
4. Od 5 do 10 lat, w przypadku, jeżeli cudzoziemiec:
   a) ze względów obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego nie może przebywać w Polsce.
   b) otrzymał decyzję Ministra właściwego do spraw wewnętrznych, na wniosek Komendanta Głównego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego albo Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu dotyczącą cudzoziemca, co do którego istnieje obawa, że może prowadzić działalność terrorystyczną lub szpiegowską, albo podejrzewanego o popełnienie jednego z tych przestępstw.

COFNIĘCIE ZAKAZU WJAZDU

Organ, który wydał cudzoziemcowi decyzję o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, na wniosek cudzoziemca, może cofnąć zakaz wjazdu, jeżeli cudzoziemiec wykaże, że:

• wykonał obowiązki wynikające z decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (na przykład, wyjechał z Polski we wskazanym w decyzji terminie), lub
• jego ponowny wjazd do Polski lub innych państw obszaru Schengen ma nastąpić ze względu na uzasadnione okoliczności, zwłaszcza ze względów humanitarnych, lub
• została mu przyznana pomoc w dobrowolnym wyjeździe

Zakaz wjazdu cudzoziemca do Polski nie zostanie cofnięty, jeżeli:

• wjazd lub pobyt cudzoziemca w Polsce może stanowić zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego lub naruszyć interes Polski, lub
• cudzoziemiec nie uiścił należności z tytułu kosztów związanych z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, które był zobowiązany opłacić, lub
• został on orzeczony po wydaniu cudzoziemcowi decyzji o cofnięciu zakazu wjazdu, i od wydania tej decyzji nie upłynęły 2 lata.
  
  

Uwaga! Zakazu wjazdu nie cofa się także jeśli nie upłynęła jeszcze połowa okresu, na jaki został orzeczony. 

Podstawa prawna

Ustawa o cudzoziemcach z dnia 12 grudnia 2013 r. (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 35).